จังหวัดอำนาจเจริญเป็นจังหวัดที่มีประชากรที่มีสัดส่วนคนจนสูงที่สุดในปี พ.ศ.2561 ติดลำดับ 9 ใน 10 อันดับจังหวัดที่มีความยากจนที่สุดของประเทศไทย โดยสัดส่วนคนจนหรือสัดส่วนประชากรที่อยู่ใต้เส้นความยากจน ร้อยละ 23.55 มีคนจนประมาณ 2,494 คน ประชากรส่วนใหญ่จบการศึกษาในระดับประถมศึกษา ร้อยละ 59.0 ส่วนใหญ่ประกอบอาชีพส่วนตัวและช่วยธุรกิจครัวเรือน ร้อยละ 74.4 นอกจากนั้น อัตราการว่างงานยังมีแนวโน้มสูงขึ้นจากช่วงไตรมาสที่ 1 ของ ปี พ.ศ. 2563 จากร้อยละ 0.9 เป็น 1.4 ในไตรมาสที่ 2 และลดลงเป็น ร้อยละ 1.0 ในไตรมาสที่ 3 โดยมีผู้ว่างงาน จำนวน 1,361 คน (สำนักงานสถิติจังหวัดอำนาจเจริญ, 2563) จากการศึกษาสำรวจข้อมูลตำบลโนนหนามแท่ง อำเภอเมือง จังหวัดอำนาจเจริญ เป็นชุมชนกึ่งเมืองกึ่งชนบท มีจำนวน 14 หมู่บ้าน มีครัวเรือนทั้งหมด จำนวน 2,471 ครัวเรือน ประชากรทั้งหมด จำนวน 11,620 คน  ประชาชนส่วนใหญ่มีฐานะยากจน ประกอบอาชีพรับจ้าง ค้าขาย และเกษตรกรรม ซึ่งวัยทำงานไปทำงานต่างถิ่น และมีพื้นที่เขตนิคมอำนาจเจริญ ที่ถูกตีตราทางสังคมในการควบคุมโรคเรื้อนจึงทำให้ประชาชนขาดโอกาสในการศึกษาต่อและไม่มีงานทำส่งผลให้มีฐานะยากจนมากยิ่งขึ้นส่วนใหญ่จบต่ำกว่าชั้นมัธยมศึกษาตอนต้น ขาดความรู้และทักษะในการพัฒนาอาชีพ และต้องดูแลสมาชิกในครอบครัวทั้งเด็กปฐมวัย ผู้ด้อยโอกาส ผู้สูงอายุ ผู้ป่วยติดเตียงและผู้ป่วยจิตเวชที่ไม่สามารถช่วยเหลือตนเองได้

อ.ดร.ไพรินทร์ ยอดสุบัน และคณะ จึงได้ร่วมกัน SWOT analysis จังหวัดอำนาจเจริญ โดยคัดเลือกพื้นที่ต้นแบบในการพัฒนาโดยใช้ชุมชนเป็นฐาน คือตำบลโนนหนามแท่งซึ่งเป็นพื้นที่ตั้งของโครงการจัดตั้งวิทยาเขตอำนาจเจริญ และใช้ทุนทางวัฒนธรรมที่โดดเด่นของจังหวัดอำนาจเจริญ คือภูมิปัญญาผ้าขิดลายตะขอสลับเอื้อ หมายถึง การเอื้อเฟื้อ เผื่อแผ่ แบ่งปัน ซึ่งเป็นลายผ้าอัตลักษณ์ของจังหวัดอำนาจเจริญที่ได้รับรางวัลชนะเลิศจากการประกวดที่ศูนย์ศิลปชีพบางไทร เมื่อ 30  ปีที่แล้ว ซึ่งเป็นผ้าประจำจังหวัดที่นโยบายจังหวัดอำนาจเจริญรณรงค์ให้หน่วยงานภาครัฐสวม ผ้าขิดลายตะขอสลับเอื้อเป็นที่ต้องการของตลาด แต่ยังมีกำลังการผลิตต่ำเนื่องจากเป็นงานที่มีความประณีตสูง ทอยาก เป็นผ้าขิดทอมือ 12 ตะกรอ ผู้ที่สามารถทอได้เป็นเพียงชุมชนขนาดเล็กในตำบลคำพระ อำเภอหัวตะพาน จังหวัดอำนาจเจริญ และส่วนใหญ่เป็นผู้สูงอายุ เพื่อเป็นการยกระดับเศรษฐกิจชุมชนและการสืบสานภูมิปัญญาท้องถิ่น จึงได้ร่วมกับภาคีเครือข่ายในจังหวัดอำนาจเจริญในการพัฒนารูปแบบการส่งเสริมการส่งเสริมอาชีพการทอผ้าและแปรรูปผ้าขอเอื้ออำนาจเจริญสำหรับผู้ขาดแคลนทุนทรัพย์ อาศัยฐานคิดการมีส่วนร่วมของภาคียุทธศาสตร์ระดับตำบล อำเภอ จังหวัดร่วมกับมหาวิทยาลัยมหิดล วิทยาเขตอำนาจเจริญ เพื่อให้ผู้ขาดแคลนทุนทรัพย์มีความรู้ ทักษะในการประกอบอาชีพอย่างเป็นระบบของแรงงานนอกระบบ และก่อให้เกิดรายได้ในการดูและครอบครัวให้มีการพัฒนายกระดับการบรรจุภัณฑ์ แปรรูปผลิตภัณฑ์เพื่อเป็นการเพิ่มมูลค่า ตลอดจนการส่งเสริมการขายแบบออนไลน์ และมีการพัฒนาชุดความรู้ชุมชนให้เป็นศูนย์เรียนรู้เกี่ยวกับระบบการส่งเสริมอาชีพสำหรับผู้ขาดแคลนทุนทรัพย์ การดำเนินโครงการดังกล่าวสอดคล้องกับพันธกิจของโครงการจัดตั้งวิทยาเขตอำนาจเจริญ คือเป็นองค์กรชั้นนำวิทยาศาสตร์สุขภาพ ด้านการเรียนการสอน ด้านการวิจัย เพื่อพัฒนาชนบทแบบบูรณาการในแถบลุ่มน้ำโขงตอนล่าง โดยมีพันธกิจที่สำคัญอย่างยิ่งด้านการวิจัย จึงมุ่งเน้นการพัฒนาชุมชนเชิงพื้นที่ (Area-Based & Community)  และเป็นพันธกิจสัมพันธ์มหาวิทยาลัยมหิดลกับสังคม  (University Social Engagement) และสอดคสอดคล้องกับยุทธศาสตร์ชาติ ประเด็นการท่องเที่ยว แผนแม่บทย่อยการท่องเที่ยวเชิงสร้างสรรค์และวัฒนธรรมได้รับการขึ้นทะเบียนทรัพย์สินทางปัญญาเพิ่มขึ้น และสอดดคล้องกับเป้าหมายการพัฒนาที่ยั่งยืน คือ SDG 1,3,4,11 และ 17

วัตถุประสงค์ของโครงการ

1. เพื่อพัฒนาทักษะด้านอาชีพในการทอผ้าและแปรรูปผ้าขอเอื้อสำหรับผู้ขาดแคลนทุนทรัพย์
2. เพื่อพัฒนาหลักสูตรการส่งเสริมอาชีพทอผ้าและแปรรูปผ้าขอเอื้อและยกระดับให้เป็นศูนย์เรียนรู้ระดับชุมชน
3. เพื่อเพิ่มรายได้และยกระดับคุณภาพชีวิตของผู้ที่ขาดแคลนทุนทรัพย์ทรัพย์

แผนการดำเนินงาน

แผนงานที่ 1 เตรียมความพร้อมคณะทำงานและผู้ร่วมเรียนรู้ ได้แก่ 1.1 ประชุมกำหนดทิศทางและจัดทำแผนการดำเนินงาน และ 1.2 ประชุมเชิงปฏิบัติการออกแบบกระบวนการเรียนรู้อย่างมีส่วนร่วมทั้งผู้ร่วมเรียนรู้ คณะทำงานในชุมชน และภาคีเครือข่าย

แผนงานที่ 2 การออกแบบกระบวนการเรียนรู้และสร้างโอกาสการเรียนรู้ของผู้ร่วมเรียนรู้ ได้แก่  2.1ประชุมพัฒนาหลักสูตรการส่งเสริมอาชีพทอผ้าและแปรรูปผ้าขอเอื้อสำหรับผู้ขาดแคลนทุนทรัพย์ 2.2 ประชุมเชิงปฏิบัติการในการวิพากษ์หลักสูตรทอผ้าและแปรรูปผ้าขอเอื้อจากผู้ทรงคุณวุฒิ 2.3 การอบรมเชิงปฏิบัติการ การปลูกฝ้าย การผลิตเส้นด้ายจากฝ้ายธรรมชาติ การย้อมฝ้าย และการผลิตสีจากธรรมชาติ 2.4 การการอบรมเชิงปฏิบัติการ การทอผ้าขอเอื้อ 2.5 การอบรมเชิงปฏิบัติการ การแปรรูปผ้าขอเอื้อ 2.6 การอบรมเชิงปฏิบัติการ ด้านการตลาด

แผนงานที่ 3 ติดตามและเสริมสร้างพลังการเรียนรู้ร่วมของผู้ร่วมเรียนรู้ ชุมชนและภาคีเครือข่าย ได้แก่ 3.1 ติดตามเยี่ยมเสริมพลังในการประกอบอาชีพทอผ้าและแปรรูปผ้าขอเอื้อ 3.2 ประชุมเชิงปฏิบัติการสรุปบทเรียนและวิเคราะห์ข้อเสนอแนะเชิงนโยบาย และ 3.3 ประชุมสรุปผลการดำเนินโครงการ

ผลผลิตของโครงการ

1. มีคณะทำงานในการส่งเสริมอาชีพทอผ้าและแปรรูปผ้าขอเอื้อผู้ที่ขาดแคลนทุนทรัพย์ระดับตำบล
2. เกิดทักษะสร้างอาชีพทอผ้าและแปรรูปผ้าขอเอื้อสำหรับผู้ที่ขาดแคลนทุนทรัพย์ที่สอดคล้องกับบริบท
3. ผู้ที่ขาดแคลนทุนทรัพย์สามารถจัดทำบัญชีรายรับรายจ่ายครัวเรือนและสามารถวิเคราะห์ความจำเป็นของรายจ่ายครัวเรือนเพื่อลดค่าใช้จ่ายได้
4. เกิดชุดความรู้ การส่งเสริมอาชีพทอผ้าและแปรรูปผ้าขอเอื้อสำหรับผู้ที่ขาดแคลนทุนทรัพย์
5. เกิดศูนย์เรียนรู้การส่งเสริมอาชีพทอผ้าและเเปรรูปผ้าขอเอื้อ
6. เกิดกลุ่มอาชีพทอผ้าและแปรรูปผ้าขอเอื้อ จำนวน 10 กลุ่ม
7. ผู้ขาดแคลนทุนทรัพย์มีรายได้เพิ่มขึ้นเฉลี่ย 1,000-5,000 บาท/เดือน
8. มีกองทุนส่งเสริมอาชีพทอผ้าและแปรรูปผ้าขิดลายตะขอสลับเอื้อ ตำบลโนนหนามแท่ง มีเงินทุน จำนวน 15,200 บาท
9. มีร้านจำหน่ายสินค้า ชื่อร้าน “ฮักขอเอื้อ”
10. มีการคิดค้นลวดลายผ้าอัตลักษณ์ของมหาวิทยาลัยมหิดลขึ้นมาใหม่โดยมีชื่อว่า “ผ้าไหมมัดหมี่ลายดอกกันภัย” เป็นลายผ้ามัดหมี่เอกลักษณ์ของมหาวิทยาลัยมหิดล ได้ดำเนินการยื่นขอรับ สิทธิบัตรการออกแบบผลิตภัณฑ์ ในนามมหาวิทยาลัยมหิดล เมื่อวันที่ 22 มกราคม 2567 ได้รับเลขที่คำขอรับสิทธิบัตรการออกแบบผลิตภัณฑ์ 2402000257