Circular Economy
เศรษฐกิจหมุนเวียน
Circular Economy หรือ เศรษฐกิจหมุนเวียน กำลังเข้ามาแทนที่ระบบเศรษฐกิจแบบเส้นตรง ซึ่งมุ่งเน้นการใช้ทรัพยากรเพื่อผลิตสินค้าและก่อให้เกิดของเสียในภายหลัง (Take – Make – Dispose) โดยแนวคิดเศรษฐกิจหมุนเวียนมุ่งเปลี่ยนกระบวนการผลิตให้สอดคล้องกับธรรมชาติ ผ่านแนวทาง Make – Use – Return หรือ การผลิต การใช้ และการนำกลับมาผลิตใช้ใหม่ เพื่อลดผลกระทบต่อสิ่งแวดล้อมและสร้างการเติบโตอย่างยั่งยืน แนวทางนี้สอดคล้องกับเป้าหมายการพัฒนาที่ยั่งยืน (SDGs) ขององค์การสหประชาชาติ โดยเฉพาะ เป้าหมายที่ 12 ว่าด้วย การบริโภคและการผลิตที่ยั่งยืน (Responsible Consumption and Production) ซึ่งส่งเสริมการใช้ทรัพยากรอย่างมีประสิทธิภาพ ลดขยะมูลฝอย และสนับสนุนการรีไซเคิล เพื่อลดปัญหามลพิษ ขณะเดียวกัน เป้าหมายที่ 13 ด้าน การรับมือกับการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศ (Climate Action) ยังช่วยลดการปล่อยก๊าซเรือนกระจก ซึ่งเป็นสาเหตุหลักของภาวะโลกร้อน เศรษฐกิจหมุนเวียนจึงเป็นแนวทางสำคัญในการสร้างสมดุลระหว่างการพัฒนาเศรษฐกิจและการอนุรักษ์สิ่งแวดล้อม เพื่ออนาคตที่ยั่งยืนของโลก
การส่งต่อ “องค์ความรู้” สู่สังคม
มหาวิทยาลัยได้มีแนวคิดในการนำความรู้และประสบการณ์ที่ได้จากการดำเนินการต่างๆ มาให้บริการแก่ชุมชน เพื่อเป็นการยกระดับคุณภาพชีวิตและพัฒนาด้านสิ่งแวดล้อม
พันธกิจสัมพันธ์ Eco Town มหิดลกับชุมชน
ในปี 2559 มหาวิทยาลัยนำร่องโครงการพันธกิจสัมพันธ์ Eco Town มหิดลกับชุมชน เพื่อนำองค์ความรู้ในการจัดตั้งและการบริหารจัดการธนาคารขยะรีไซเคิลถ่ายทอดแก่โรงเรียน และส่งเสริมการจัดตั้งโครงการธนาคารขยะรีไซเคิลในโรงเรียน พร้อมถ่ายทอดองค์ความรู้เรื่องของการคัดแยกขยะให้แก่นักเรียน ครู รวมถึงผู้ปกครอง โดยสนับสนุน วัสดุอุปกรณ์ องค์ความรู้ โปรแกรมเก็บข้อมูลสมาชิก และให้คำปรึกษาและแนะนำในด้านการบริหารงานธนาคารขยะรีไซเคิลให้แก่ครูและนักเรียนที่ทำหน้าบริหารโครงการธนาคารขยะรีไซเคิลของโรงเรียน พร้อมกับการสาธิตและแนะแนวทางการดำเนินโครงการ ตลอดจนการให้ความร่วมมือเพื่อให้เกิดผลสัมฤทธิ์ในทางปฏิบัติและเกิดความยั่งยืนในการดำเนินการ ด้วยมีเป้าหมายสำคัญในการปลูกฝังลักษณะนิสัยการคัดแยกขยะ และการออม ให้กับเด็กนักเรียนตั้งแต่เยาว์วัย โดยเริ่มนำร่องจัดตั้งโครงการให้กับโรงเรียนต้นแบบในระดับปฐมศึกษา
สร้างเสริมความรู้และความเข้าใจให้นักเรียน ครูและผู้ปกครอง ได้มีส่วนร่วมในการลดปริมาณขยะ และเกิดรายได้จากขยะที่ผ่านการคัดแยก เพื่อเป็นการพัฒนาคุณภาพชีวิตและสิ่งแวดล้อมที่ดีให้กับชุมชนและโรงเรียน ร่วมสร้างชุมชนคาร์บอนต่ำ ส่งเสริมให้เกิดพันธกิจสัมพันธ์ชุมชนโดยเริ่มจากโรงเรียน ครอบครัว และกระจายสู่สังคม ภายใต้โครงการ “พันธกิจสัมพันธ์ Eco Town มหิดลกับชุมชน” และสอดคล้องตามแนวนโยบายของรัฐบาลในเรื่องการจัดการขยะมูลฝอยและของเสียอันตราย ทำให้โรงเรียนมีสภาพแวดล้อมที่ดีเหมาะสมต่อการเรียนการสอน และเกิดเครือข่ายต้นแบบ
การทำงานด้านพันธกิจสัมพันธ์กับชุมชน ระหว่างสถาบันการศึกษาและขยายตัวสู่ชุมชน โดยมีโรงเรียนเข้าร่วมโครงการ ดังนี้
เครือข่ายจังหวัดนครปฐม จำนวน 8 โรงเรียน
1. โรงเรียนพระตำหนักสวนกุหลาบ มหามงคล
2. โรงเรียนกาญจนาภิเษกวิทยาลัย นครปฐม
3. โรงเรียนนวมินทราชินูทิศ สตรีวิทยา พุทธมณฑล
4. โรงเรียนมัธยมวัดปุรณาวาส
5. โรงเรียนวัดทรงคนอง
6. โรงเรียนวัดไร่ขิงวิทยา
7. โรงเรียนวัดสุวรรณาราม
8. โรงเรียนวัดมะเกลือ
จากการดำเนินโครงการเครือข่ายธนาคารขยะรีไซเคิลภายในโรงเรียนโดยรอบมหาวิทยาลัยมหิดล ทำให้เกิดความร่วมมือกับภาครัฐในการโดยได้จัดทำ ข้อตกลงความร่วมมือในการบริหารจัดการขยะอย่างยั่งยืนสู่โรงเรียนและชุมชน ระหว่างมหาวิทยาลัยมหิดลกับจังหวัดนครปฐม เพื่อดำเนินการตามนโยบายของรัฐบาลในการส่งเสริมให้มีระบบการจัดการขยะอย่างมีประสิทธิภาพ และมีการอบรมชี้แจงให้โรงเรียน กว่า 170 โรงเรียน ในจังหวัดนครปฐม ซึ่งมีพิธีลงนามความร่วมมือและงานเสวนา “การบริหารจัดการขยะอย่างยั่งยืนสู่โรงเรียนและชุมชน” จากวิทยากรผู้ทรงคุณวุฒิ และมีพิธีมอบเกียรติบัตรแก่โรงเรียนเครือข่ายที่เข้าร่วมโครงการธนาคารขยะกับมหาวิทยาลัยมหิดล โดยมีผู้เข้าร่วมงานกว่า 800 ท่านเมื่อวันที่ 17 กันยายน 2562 ณ มหิดลสิทธาคาร
ธนาคาร ทิ้ง-ไซเคิล (THINK CYCLE BANK)
“ทิ้งแบบหมุนเวียน......เพื่อเปลี่ยนโลก”
ขยายผลไปยังโรงเรียนในชุมชนอื่น โดยบริษัท พีทีที โกบอลเคมิคอล จำกัด (มหาชน) ได้ลงนามบันทึกข้อตกลงความร่วมมือ ในการนำแนวคิดและแนวปฏิบัติของโปรแกรมธนาคารขยะรีไซเคิล ไปขยายผลต่อกับโรงเรียนที่ตั้งอยู่ภายในจังหวัดระยอง โดยใช้ชื่อโครงการ “Think Cycle Bank” เพื่อการดำเนินโครงการธนาคารขยะรีไซเคิล ซึ่งเป็นแนวนโยบายของรัฐบาล ในเรื่องของการจัดการขยะมูลฝอยและของเสียอันตราย ที่ทุกภาคส่วนจะต้องร่วมมือผลักดันให้เกิดแนวปฏิบัติที่ชัดเจนและเป็นรูปธรรมอย่างชัดเจน
เพื่อเปลี่ยนขยะให้มีมูลค่าทางเศรษฐกิจด้วยระบบธนาคารขยะรีไซเคิลออนไลน์ แก้ปัญหาขยะตั้งแต่ต้นทาง ปลูกจิตสำนึกการคัดแยกขยะและนำขยะกลับมาใช้ประโยชน์ใหม่ตามหลัก Circular Economy พร้อมสร้างเครือข่ายการจัดการขยะจากระดับครัวเรือนสู่ระดับจังหวัดในพื้นที่จังหวัดระยอง โดยมีโรงเรียนเครือข่าย 22 โรงเรียน
เครือข่ายจังหวัดระยอง จำนวน 22 โรงเรียน
1. โรงเรียนเกาะแก้วพิศดาร
2. โรงเรียนเทศบาล 1
3. โรงเรียนเทศบาล 2
4. ศูนย์พัฒนาเด็กเล็กเทศบาลตำบบ้านเพ
5. ศูนย์พัฒนาเด็กเล็กวัดเขาสำเภาทอง
6. โรงเรียนวัดชากลูกหญ้า
7. โรงเรียนวัดมาบชลูด
8. โรงเรียนบ้านหนองแฟบ
9. โรงเรียนวัดตากวน
10. โรงเรียนวัดโขดหินมิตรภาพที่ 42
11. โรงเรียนระยองวิทยาคม นิคมอุตสาหกรรม
12. โรงเรียนวัดมาบข่า
13. โรงเรียนวัดเขาสำเภาทอง
14. โรงเรียนบ้านหนองสะพาน
15. โรงเรียนชุมชนวัดทับมา
16. โรงเรียนวัดห้วยโป่ง
17. โรงเรียนวัดเนินกระปรอก
18. โรงเรียนวัดประชุมมิตรบำรุง
19. โรงเรียนวัดบ้านฉาง
20. โรงเรียนบ้านเขาห้วยมะหาด
21. โรงเรียนบ้านพยูน
22. โรงเรียนบ้านเขาซก อำเภอหนองใหญ่
เครือข่ายจังหวัดบุรีรัมย์ จำนวน 3 โรงเรียน
1. โรงเรียนเทศบาล 1
2. โรงเรียนเทศบาล 2
3. โรงเรียนเทศบาล 3
ตลอดระยะเวลาของการดำเนินโครงการที่ผ่านมา มหาวิทยาลัยมหิดลยังได้ดำเนินการลงพื้นที่ในการตรวจเยี่ยม แก้ไขปัญหาให้กับโรงเรียนต่าง ๆ
การดำเนินงานเป็นไปตามเป้าหมายการพัฒนาที่ยั่งยืน ข้อ 12 Responsible Consumption and Production เป็นโครงการด้านการใช้ประโยชน์ทรัพยากรอย่างรู้คุณค่า การจัดการขยะ
ห้องเรียนรู้ปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียง
Sufficiency Economy Philosophy learning room
Sufficiency Economy Philosophy learning room
เป็นการทำนิทรรศการถาวรที่ถ่ายทอดเรื่องราวเกี่ยวกับการนำแนวคิดตามหลักปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียงมาประยุกต์เข้ากับบริบทของมหาวิทยาลัย จัดแสดง ณ อาคารอนุรักษ์สิ่งแวดล้อม โดยภายในอาคารเป็นส่วนของนิทรรศการแยกออกเป็น 3 Zone คือ
Zone 1 : ความพอประมาณ บอกเล่าเรื่องราวแนวความคิดปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียง และการทำโคก-หนอง-นา โมเดล
Zone 2 : มีเหตุผล
บอกเล่าเรื่องราวการประยุกต์ใช้หลักแนวคิดของเศรษฐกิจพอเพียงในรูปแบบของการขับเคลื่อนมหาวิทยาลัยยั่งยืน
(SDGs in Campus) ผ่านสื่อวีดีทัศน์ เช่นการบริหารจัดการน้ำในพื้นที่ พลังงานสะอาด
การจัดการพื้นที่สีเขียว
Zone 3 : มีภูมิคุ้มกันที่ดี
คือการสร้างความรู้ความเข้าใจและปลูกฝังความรู้ให้กับเด็กนักเรียนผ่านสื่อ Interactive
ที่สามารถสัมผัส และดึงดูดการเรียนรู้ได้ง่าย เช่น การคัดแยกขยะ และ 5R
และโดยรอบอาคารจะเป็นพื้นที่สาธิตในการดำเนินการต่าง ๆ เช่น การทำปุ๋ยหมัก ธนาคารขยะรีไซเคิล
แปลงผัก เป็นต้น ซึ่งเชื่อมโยงกับหลักเศรษฐกิจพอเพียง
บริเวณกลางห้องจัดแสดง มีโมเดลมหาวิทยาลัยมหิดล ศาลายา สัดส่วน 1:1000 ทำให้เห็นภาพรวมทั้งมหาวิทยาลัยและแสดงพื้นที่ติดตั้งพลังงานแสงอาทิตย์
และโดยรอบอาคารจะเป็นพื้นที่สาธิตในการดำเนินการต่าง ๆ เช่น การทำปุ๋ยหมัก ธนาคารขยะรีไซเคิล แปลงผัก เป็นต้น ซึ่งเชื่อมโยงกับหลักเศรษฐกิจพอเพียง
