Green Building
อาคารเขียว
มหาวิทยาลัยมหิดล ได้กำหนดนโยบายการปรับปรุงหรือก่อสร้างอาคาร โดยส่งเสริมให้มีการออกแบบอาคารที่ประหยัดพลังงานและมีการใช้ทรัพยากรอย่างมีประสิทธิภาพและเกิดประโยชน์สูงสุด ไม่ส่งผลกระทบต่อสิ่งแวดล้อม ตลอดจนส่งเสริมการมีพื้นที่สีเขียวโดยรอบและบริเวณของอาคาร เพื่อเป็นการลดการปล่อยก๊าซเรือนกระจกและช่วยปกป้องสุขภาพและส่งเสริมความสามารถในการทำงานของผู้คนในอาคาร โดยได้ยึดแนวคิดการออกแบบอาคารเพื่อส่งเสริมให้เป็นอาคารเขียว ดังนี้
ด้านการประหยัดพลังงาน
และทรัพยากร
การออกแบบอาคารเพื่อการประหยัดพลังงานของมหาวิทยาลัยมหิดล จะมุ่งเน้นที่การออกแบบอย่างบูรณาการ ให้เข้ากับสภาพแวดล้อมได้อย่างลงตัว โดยสัมพันธ์กับกลยุทธ์ของมหาวิทยาลัยเชิงนิเวศ (Eco-University) ตัวอาคารจะถูกออกแบบโดยมีการระบายอากาศที่ดี เพื่อให้อาคารได้รับความเย็นจากลมธรรมชาติ ตลอดจนมีแสงสว่างที่ เพียงพอ เพื่อลดการใช้พลังงาน นอกจากนี้เทคโนโลยีของอุปกรณ์ไฟฟ้าที่ติดตั้งภายในอาคารก็จะมีการปรับให้มีประสิทธิภาพที่สูงขึ้น ทำให้ประหยัดพลังงาน เช่น การใช้งานหลอดไฟ LED การใช้ระบบควบคุมอาคารอัตโนมัติ การติดตั้งระบบพลังงานทดแทนจากธรรมชาติ เป็นต้น
ด้านการประหยัดทรัพยากรน้ำ
การลดปริมาณการใช้น้ำดิบจะช่วยแก้ปัญหาการขาดแคลนน้ำในอนาคตได้ มหาวิทยาลัยมหิดลจึงสนับสนุนและส่งเสริมการออกแบบอาคารเพื่อการประหยัดน้ำและการใช้น้ำอย่างมีประสิทธิภาพ โดยการเลือกใช้สุขภัณฑ์และอุปกรณ์ เช่น โถสุขภัณฑ์ ก๊อกน้ำ ฝักบัว รุ่นประหยัดน้ำ หรือใช้ผลิตภัณฑ์ฉลากเขียว นอกจากนี้ยังนำน้ำรีไซเคิล (Recycled Water) ที่ได้จากการบำบัดน้ำเสียกลับมาใช้ใหม่ เช่น ใช้สำหรับน้ำชำระล้างโถสุขภัณฑ์ ใช้รดน้ำต้นไม้ เป็นต้น นอกจากนี้ยังกักเก็บน้ำรีไซเคิลรวมกับน้ำฝนเพื่อทดแทนน้ำประปาสำหรับรดน้ำต้นไม้ในฤดูแล้ง และในส่วนของการจัดการเรื่องพื้นที่สีเขียว มหาวิทยาลัยจะเลือกพันธุ์ไม้ท้องถิ่นที่เหมาะสมต่อภูมิอากาศและต้องการน้ำน้อย เพื่อให้ง่ายต่อการดูแล มีความแข็งแรงทนต่อสภาพอากาศ และลดการใช้น้ำ มหาวิทยาลัยมีการติดตั้งมาตรวัดน้ำย่อยเพื่อใช้บริหารจัดการน้ำในส่วนต่าง ๆ อย่างเป็นระบบและให้มีประสิทธิภาพ ตลอดจนการกำหนดนโยบายและรณรงค์เพื่อสร้างความรู้ความเข้าใจให้ผู้ใช้บริการอาคารมีจิตสำนึกในการประหยัดน้ำและการใช้น้ำอย่างมีประสิทธิภาพ
การติดตามตรวจสอบปริมาณการใช้น้ำรายส่วนงานทั้งมหาวิทยาลัย (Water Consumption Measurement)
มหาวิทยาลัยมหิดล สำหรับส่วนงานอื่นนอกพื้นที่ศาลายา ส่วนงานจะรายงานปริมาณการใช้น้ำผ่านระบบ MU ECO DATA เป็นประจำทุกเดือน และพื้นที่วิทยาเขตศาลายา ได้ดำเนินการตรวจวัดปริมาณการใช้น้ำโดยรวมอย่างเป็นระบบและครอบคลุมทั้งพื้นที่ ดังนี้:
- แหล่งน้ำที่ตรวจวัด: มหาวิทยาลัยมหิดล ศาลายา มีการใช้น้ำประปาที่มาจาก การประปาส่วนภูมิภาค (Mains Supply) เป็นหลัก ซึ่งเป็นแหล่งน้ำที่ถูกตรวจวัดปริมาณการใช้งานทั้งหมด
- ขอบเขตการตรวจวัด: มหาวิทยาลัยได้ติดตั้ง มาตรวัดน้ำประปาดิจิทัล จำนวน 90 จุด ซึ่ง ครอบคลุมทุกส่วนงาน ภายในมหาวิทยาลัยมหิดล ศาลายา
ปริมาณการใช้น้ำประปาของมหาวิทยาลัยมหิดล ตั้งแต่ปีงบประมาณ 2562-2568 (ลูกบาศก์เมตร)
-
ระบบติดตามและตรวจสอบ: การติดตั้งมาตรวัดน้ำดิจิทัลนี้เป็นการพัฒนาระบบไปสู่ยุคดิจิทัล โดยใช้ ระบบออนไลน์ (Online Monitoring System) ที่มีความแม่นยำสูง เพื่อ
ติดตามและตรวจสอบข้อมูลปริมาณการใช้น้ำประปา ที่เกิดขึ้นในแต่ละส่วนงานได้ตลอดเวลา ซึ่งเป็นส่วนสำคัญของกลยุทธ์การบริหารจัดการน้ำอย่างยั่งยืน
จุดติดตั้งมาตรวัดน้ำประปาดิจิตอลภายในพื้นที่มหาวิทยาลัยมหิดล ศาลายา
-
การป้องกันการสูญเสียน้ำ: ระบบดิจิทัลนี้สามารถ แจ้งเตือนทันที หากมีการใช้ปริมาณน้ำที่ผิดปกติ (เช่น ท่อน้ำรั่วซึม หรือท่อแตก)
ทำให้เจ้าหน้าที่สามารถเข้าดำเนินการตรวจสอบและซ่อมแซมได้อย่างรวดเร็ว ซึ่งช่วย ลดการสูญเสียน้ำประปา ในระบบได้อย่างมีประสิทธิภาพ
ระบบการตรวจสอบการใช้น้ำและการตรวจจับการรั่วไหลของน้ำ
โครงการวางท่อระบบจ่ายน้ำรีไซเคิล โดยนำน้ำที่ผ่านการบำบัดมาเติมไบโอคลอรีนในขั้นตอนสุดท้าย ก่อนจ่ายน้ำให้หน่วยงาน ได้แก่ ระบบบำบัดน้ำเสีย ลานจอดรถบัส คณะสัตวแพทยศาสตร์ สถาบันแห่งชาติเพื่อการพัฒนาเด็กและครอบครัว และศูนย์สัตว์ทดลองแห่งชาติ โดยนำน้ำไปไช้รดน้ำตันไม้ ล้างเครื่องจักรอุปกรณ์ ล้างพื้นคอกม้า ล้างกรงสัตว์ และล้างรถบัส ตลอดระยะเวลาเกือบ 6 ปี การใช้น้ำรีไซเคิลส่งผลให้มหาวิทยาลัยประหยัดการใช้น้ำประปา 57,735 ลูกบาศก์เมตร
ปริมาณน้ำรีไซเคิล มหาวิทยาลัยมหิดล ศาลายา ตั้งแต่ปี พ.ศ.2562-2568
อีกทั้ง มหาวิทยาลัยได้มีการพัฒนากลไกเชิงโครงสร้างและเทคโนโลยีในการควบคุมและใช้ประโยชน์จากน้ำผิวดิน (Surface Water) ซึ่งเป็นผลมาจากการกักเก็บน้ำฝนที่ไหลลงสู่คูคลองภายในมหาวิทยาลัย โดยมีรายละเอียดดังนี้:
ระบบควบคุมปริมาณน้ำฝนและน้ำผิวดิน: มหาวิทยาลัยได้ติดตั้งและพัฒนาระบบ Mahidol Monitoring System (MMS) ควบคู่กับสถานีสูบระบายน้ำฝน (Rainwater Pumping Stations) จำนวน 3 สถานี ซึ่งใช้เทคโนโลยีและข้อมูลสารสนเทศในการ ติดตามข้อมูลวัดระดับน้ำภายในคลอง อย่างต่อเนื่อง
วัตถุประสงค์เพื่อรับมือภัยแล้ง: ระบบ MMS ไม่เพียงแต่ใช้ในการป้องกันสถานการณ์น้ำท่วมเท่านั้น แต่ยังใช้ในการ คาดการณ์ด้านภัยแล้ง และบริหารจัดการระดับน้ำผิวดินให้มีปริมาณที่เหมาะสม เพื่อให้มั่นใจว่าจะมีแหล่งน้ำสำรองไว้ใช้ในช่วงที่ขาดแคลนน้ำ
การนำไปใช้ในการอุปโภค (Alternative Water Source): ปริมาณน้ำที่กักเก็บและควบคุมในคูคลองนี้ ถือเป็น แหล่งน้ำทางเลือกที่ยั่งยืน สำหรับใช้ในการอุปโภคที่ไม่ใช่การบริโภค เช่น การ รดน้ำต้นไม้ขนาดใหญ่ และดูแลพื้นที่สีเขียว ภายในมหาวิทยาลัยในช่วงฤดูแล้ง โดยเป็นการลดการพึ่งพิงน้ำประปาหลัก (Mains Supply) โดยในปี 2567 ได้ใช้ปริมาณฝนและน้ำผิวดิน จำนวน 1,059.72 ลบ.ม.
ด้านการออกแบบอาคาร
การออกแบบอาคารของมหาวิทยาลัยมหิดล จะใช้สิ่งแวดล้อมและธรรมชาติเข้ามามีส่วนร่วมในการออกแบบ เพื่อให้ผู้คนที่อยู่ในอาคารได้รับความรู้สึกกลมกลืนกับธรรมชาติ อีกทั้งยังเป็นการปกป้องสุขภาพและส่งเสริม ความสามารถในการทำงานของผู้คนในอาคาร มีการใช้วัสดุทนความร้อนและกันความร้อน ตลอดจนเป็นวัสดุ ที่มีความทนทานและการบำรุงรักษาที่ต่ำ นอกจากนี้การออกแบบอาคารยังคำนึงถึงคุณภาพชีวิตของผู้คนในมหาวิทยาลัย และบุคคลภายนอกที่เข้ามาใช้บริการในทุกระดับ ไม่ว่าจะเป็นการจัดให้มีทางลาดสำหรับรถเข็นคนพิการ บันได สำหรับทางเดินเท้าที่สะดวกสบาย เป็นต้น ตัวอย่างเช่น อาคารศูนย์การเรียนรู้มหิดล อาคารอทิตยาทร วิทยาลัยนานาชาติ อาคารพัฒนาวิชาชีพดนตรีสู่ความเป็นเลิศ วิทยาลัยดุริยางคศิลป์
ด้านการลดมลพิษ
และการเพิ่มพื้นที่สีเขียว
ในการสนับสนุนการดำเนินงานตามนโยบายของมหาวิทยาลัยเชิงนิเวศ และเพื่อเป็นการพัฒนาคุณภาพชีวิตของนักศึกษาและบุคลากรนั้น มหาวิทยาลัยมหิดลได้ส่งเสริมให้มีการเพิ่มพื้นที่สีเขียวโดยรอบและบริเวณอาคารต่าง ๆ ผ่านการออกแบบเชิงโครงสร้างให้สามารถรองรับการปรับปรุงสภาพภูมิทัศน์ของอาคารด้วยการปลูกต้นไม้บริเวณรอบอาคาร บนอาคาร และในอาคารได้ นอกจากนี้ยังได้ดำเนินการจัดโครงการประกวดสวนมุมสวยเพื่อส่งเสริมให้ส่วนงานต่าง ๆ มีส่วนร่วมในปรับปรุงสภาพภูมิทัศน์ของมหาวิทยาลัย นอกจากจะเป็นการเพิ่มพื้นที่สีเขียวแล้ว ยังช่วยลดมลพิษโดยเพิ่มการดูดซับก๊าซคาร์บอนไดออกไซด์ด้วย
